زنجیره تأمین بلاکچین به صاحبان شرکت‌های تجاری کمک می‌کند تا تمام فرآیند تولید، عرضه و پشتیبانی محصولات خود را به شکل دقیق بررسی کنند. مزایایی استفاده از شبکه بلاکچین در زنجیره تأمین شامل مدیریت هزینه‌ها، ردیابی حمل‌ونقل محصولات، جلوگیری از تقلب و… است. فناوری بلاکچین در انواع زنجیره‌های تأمین خودروسازی، تولید محصولات غذایی، داروسازی و… کاربرد دارد. در ادامه همراه ما باشید تا شما را با چالش‌های توسعه بلاکچین در زنجیره تأمین آشنا کنیم.
زنجیره تأمین چیست؟
جهت بررسی کاربردها و مزایای زنجیره تأمین بلاکچین ابتدا باید با مفهوم زنجیره تأمین آشنا شوید. زنجیره تأمین به معنای مجموعه‌ای از افراد، سازمان‌ها، فناوری‌ها، منابع و… است که فرآیند تولید و عرضه انواع محصولات و خدماتی نقش دارند. به عبارتی دیگر زنجیره تأمین شامل تمام مراحل تهیه مواد اولیه، ساخت محصول، حمل‌ونقل، عرضه به مشتری و… میشود. اجزای گوناگون زنجیره تأمین با کمک ارتباطات اطلاعاتی و فیزیکی با یکدیگر در حال تعامل هستند و فرآیند تولید محصول یا ارائه خدمت را سازماندهی می‌کنند.
انتقال کالاها از انبار به فروشگاه نوعی ارتباط فیزیکی است؛ با این حال ایجاد هماهنگی بین شرکا از طریق تماس تلفنی نوعی ارتباط اطلاعاتی محسوب میشود. مدیریت صحیح زنجیره تأمین با کمک سیستم بلاکچین این امکان را برای شما فراهم می‌کند تا مراحل تهیه مواد اولیه، تولید محصول، توسعه کسب‌وکار و… را به شیوه بهتری مدیریت کنید.
اهمیت کنترل زنجیره تأمین بلاکچین
شبکه بلاکچین از تعداد بسیار زیادی بلوک اطلاعاتی تشکیل شده است و به افزایش امنیت ذخیره اطلاعات در زنجیره تأمین کمک می‌کند. مهم‌ترین مزایای مدیریت انواع زنجیره تأمین با شبکه بلاکچین شامل موارد زیر است:
- افزایش شفافیت در زنجیره تامین
حرکت کالاها در لحظه در سراسر زنجیره تامین برای کسب و کارها با استفاده از فناوری بلاکچین قابل مشاهده است. امکان به اشتراک گذاری داده ها باعث اعتماد سازی بین ذی نفعان میشود.
- بهبود قابلیت حسابرسی و انطباق با مقررات
ماهیت بلاکچین تضمین می‌کند که داده های دفتر کل قابل دستکاری نیستند . این قابلیت باعث میشود تا کسب و کارها الزامات نظارتی قابل ردیابی و شفافیت داشته باشند.
- ردیابی مسیر جابه‌جایی کالا
استفاده از بلاکچین این امکان را فراهم می‌کند تا افراد (شرکا یا سازمان‌های مربوطه) بتوانند مسیر حمل‌ونقل کالاها، انتقال محصولات در انبار و… را بررسی کنند. شبکه بلاکچین یک مجموعه اطلاعاتی بسیار محافظتی است و امکان تغییر اطلاعات مربوط به حمل‌ونقل کالاها در این سیستم وجود ندارد.
- مدیریت هزینه‌ها
صاحبان کسب‌وکارهای گوناگون ضمن استفاده از شبکه هوشمند بلاکچین می‌توانند هزینه‌های مربوط به خرید مواد خام، تولید محصولات، حمل‌ونقل و… را به شیوه بهتری مدیریت کنند. همچنین افراد ضمن استفاده از شبکه بلاکچین می‌توانند انتقال پول در زنجیره تأمین را با هزینه بسیار پایین‌تری انجام دهند.
- ثبت اطلاعات صحیح و جامع
استفاده از زنجیره تأمین بلاکچین این امکان را برای شما فراهم می‌کند تا اطلاعات مربوط به خود و دیگر شرکای کسب‌وکار را با یکدیگر ادغام کنید. در این حالت تمام اجزای زنجیره تأمین به اطلاعات یکپارچه‌ای دسترسی دارند و می‌توانند درستی اطلاعات موجود را تأیید یا رد کنند.
- ثبت توافقات و اسناد
شرکت‌های تجاری ضمن استفاده از شبکه بلاکچین می‌توانند اسناد مرتبط با زنجیره را به شکل معتبر و غیرقابل تغییر تنظیم کنند. در این حالت تمام اعضای زنجیره تأمین به نسخه اصلی اسناد دسترسی دارند و اطلاعات موجود تنها ضمن توافق تمام افراد زنجیره تامین تغییر خواهد کرد.
- کاهش خطاهای انسانی
بلاکچین به عنوان یک منبع واحد برای ثبت اطلاعات زنجیره تأمین شناخته میشود و به کاهش خطاهای انسانی کمک می‌کند. در این حالت اعتبار زنجیره تأمین حفظ میشود و احتمال بروز خسارات جبران‌ناپذیر کاهش می‌یابد.
- جایگزین سیستم EDI
زنجیره تأمین بلاکچین به عنوان یک جانشین مناسب برای سیستم تبادل اطلاعات الکترونیکی محسوب میشود؛ در این حالت شرکت‌های تجاری می‌توانند اطلاعات لازم را با سرعت بالاتری برای یکدیگر انتقال دهند. همچنین با کمک سیستم بلاکچین می‌توانید اطلاعات مربوط به قیمت کالاها و… را به شکل مداوم به‌روزرسانی کنید.
- مبارزه با فعالیت‌های غیرقانونی
توسعه استفاده از بلاکچین در زنجیره تأمین باعث میشود که احتمال تولید کالاهای تقلبی کاهش یابد و اعتبار برند تجاری حفظ شود. همچنین با کمک بلاکچین در زنجیره تأمین می‌توان فروش انواع کالاهای غیرمجاز را شناسایی کرد.
- فعال کردن فراخوان محصول و حل مشکلات
ویژگی های ردیابی بلاکچین به کسب و کارها این امکان را می‌دهد تا محصول آسیب دیده را ردیابی کنند. این امر باعث حل و فصل سریع و برای مصرف کننده، حداقل رساندن آسیب‌های احتمالی را دربر دارد.
- فعال کردن تأیید صحت محصول توسط مشتری
فناوری بلاکچین به مصرف کنندگان برای صحت محصولاتشان کمک می‌کند. مصرف کنندگان می‌توانند اطمینان حاصل کنند که محصول اصلی را دریافت کرده‌اند.
کاربردهای بلاکچین در زنجیره تأمین
زنجیره تأمین بلاکچین در زمینه‌های بسیار متنوعی کاربرد دارد و باعث ثبت اطلاعات به شکل ایمن‌تر و دقیق‌تر میشود. مهم‌ترین زنجیره‌های تأمین که شبکه بلاکچین در آن‌ها کاربرد دارد را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
- صنایع غذایی
شرکت‌های فعال در حوزه تولید کالاهای مواد غذایی جهت پیگیری روند تولید محصولات خود از شبکه بلاکچین هوشمند استفاده می‌کنند. توسعه کاربرد بلاکچین در صنایع غذایی باعث تولید کالاهایی باکیفیت میشود؛ در این حالت احتمال بروز تقلب در حمل‌ونقل محصولات کاهش می‌یابد.
- داروسازی و بهداشت
مراکز داروسازی ضمن استفاده از شبکه بلاکچین می‌توانند با تولید داروهای تقلبی مبارزه کنند و بر روی زنجیره تأمین انواع داروهای مصرفی کنترل دقیقی داشته باشند. همچنین توسعه بلاکچین در زمینه درمان باعث ارائه خدمات بهداشتی بهتر به مددجویان میشود.
- خودروسازی
صنایع خودروسازی جهت نظارت بر کیفیت قطعات تولیدی، سرعت روند تولید، افزایش ایمنی خودروها و… از زنجیره تأمین بلاکچین استفاده می‌کنند. در این حالت صاحبان شرکت خودروسازی می‌توانند مسیر انتقال خودرو از درب کارخانه به دست مشتری را به شکل دقیق مورد بررسی قرار دهند.
- معامله جواهرات
بسیاری از افراد جهت خرید یا فروش انواعی جواهرات گران‌بها مانند طلا، الماس و… از شبکه بلاکچین استفاده می‌کنند تا کنترل دقیقی بر روی زنجیره تأمین کسب‌وکار خود داشته باشند. در این حالت احتمال فروش محصولات تقلبی کاهش می‌یابد و اعتبار افراد یا سازمان‌های عرضه کننده حفظ میشود.
چالش‌های همراه با بلاکچین در زنجیره تأمین
توسعه زنجیره تأمین بلاکچین با چالش‌های متنوعی همراه است که جهت استفاده از این فناوری باید با موانع موجود آشنا شوید. مهم‌ترین چالش‌های همراه با توسعه شبکه بلاکچین در زنجیره تأمین را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
- زیرساخت‌های مورد نیاز
پیاده‌سازی شبکه بلاکچین بر روی زنجیره تأمین به زیرساخت‌ها و سیستم‌های گوناگونی نیاز دارد. تهیه این پیش نیازها برای شرکت‌ها با موانع گوناگونی همراه است؛ بنابراین بسیاری از کسب‌وکارهای تجاری جهت اجرای شبکه بلاکچین زنجیره تأمین با مشکل مواجه می‌شوند.
- رضایت‌مندی تمام شرکا
تجهیز کردن زنجیره تأمین توسط شبکه بلاکچین به رضایت تمام شرکای کسب‌وکار نیاز دارد و نارضایتی یکی از شرکا به معنای عدم استفاده از بلاکچین خواهد بود. این در حالی است که بسیاری از صاحبان کسب‌وکارهای کوچک تا بزرگ میلی به شفاف سازی عملکرد خود (توسط شبکه بلاکچین) ندارند.
- آموزش افراد
برای اجرای بلاکچین در زنجیره تأمین باید تمام نیروی انسانی را با قوانین موجود (شامل وظایف جدید هر شخص، نحوه کار با سیستم‌های جدید و…) آشنا کرد. آموزش افراد زنجیره تأمین با پروتکل‌های بلاکچین به هزینه و زمان زیادی نیاز دارد.
بررسی آینده زنجیره تأمین بلاکچین
شاید از خود سوال کنید که آینده شبکه بلاکچین در زنجیره تأمین چگونه خواهد بود؟ برای چندین سال آینده پیش‌بینی میشود که بسیاری از شرکت‌های تجاری بزرگ دنیا جهت مدیریت زنجیره تأمین خود از بلاکچین استفاده کنند. توسعه شبکه هوشمند بلاکچین می‌تواند تمام فرایند مرتبط با تهیه مواد اولیه، تولید کالاها، انبارداری، عرضه محصولات و… را با تغییرات گوناگونی مواجه کند. بنابراین در آینده نه چندان دور سیستم بلاکچین جایگزین روش‌های سنتی در مدیریت زنجیره تأمین میشود و ناکارآمدی‌های فعلی را برطرف خواهد کرد.
و در پایان…
زنجیره تأمین به معنای تمام مراحل تهیه مواد خام، تولید کالا، انبارداری، عرضه به بازار و… است که توسط فناوری بلاکچین به شیوه بهتری مدیریت میشود. شبکه بلاکچین به شما کمک می‌کند تا مسیر جابه‌جایی محصولات را ردیابی کنید و اطلاعات لازم را به شکل دقیق و سریع انتقال دهید. زنجیره‌های تأمین در صنایع خودروسازی، بهداشت و درمان، محصولات غذایی و… می‌توانند از فناوری بلاکچین استفاده کنند. با این وجود توسعه بلاکچین در زنجیره تأمین با چالش‌هایی مانند نیاز به آموزش گسترده، مخالفت برخی شرکا با این فناوری و… همراه است.
