ابعاد بازاریابی (marketing) شامل بازارگرایی، بازارشناسی، بازاریابی، بازارگرمی، بازارسازی، بازارداری، بازارگردی، بازارسنجی، بازارگردانی است که در این مقاله به توضیح بیشتر هریک می پردازیم.
ابعاد گوناگون بازاریابی را بشناسید
هریک از ابعاد بازاریابی به تکمیل شدن بخشی از پازل بازاریابی کمک می‌کند. اما اگر علاقمند به بازاریابی محصول هستید و نمی دانید بازاریابی موفق یک محصول به چه عواملی بستگی دارد؟ با ما همراه باشید.
بازارگرایی؛ رویکردی در مدیریت سازمان
بازارگرایی رویکردی در مدیریت سازمان است که، تمام هدف و تمرکز آن، رضایت مشتری و تامین نیازهای آن است. در این رویکرد، سازمان به جای تمرکز بر محصولات و خدمات خود، به تحلیل و درک نیازها، مشکلات و خواسته‌های مشتریان می‌پردازد و سعی می‌کند فرآیندها و استراتژی‌های خود را بر اساس آنها شکل دهد.علاوه بر آن مدیران باید محصول یا خدمات خود را با نیازات هم سو کنند تا رشد حاصل شده با سرعت بیشتری اتفاق افتد.
بازارشناسی؛ شناخت همه جانبه بازار
بازاریاب مسئول است که با جمع آوری اطلاعات و شناخت همه جانبه بازار و مشتری، مشخص کند که بازاریابی از چه طریقی رخ دهد و چگونه عملکرد بهتری خواهد داشت. به طور خلاصه، بازارشناس باید همه ابعاد بازار هدف را شناسایی کند و هم سو با آن حرکت کند. هدف اصلی بازارشناسی، درک عمیق‌تری از نیازها، خواسته‌ها و رفتار مشتریان، رقابت‌ها، روندها و شرایط بازار را برای سازمان‌ها فراهم کند. در این فرآیند، از روش‌های تحقیق بازار، مطالعات جامعه‌شناختی، تجزیه و تحلیل داده‌ها و ابزارهای دیگر استفاده می‌شود.
بازاریابی؛ فرآیندی برای جذب و حفظ مشتری
بازاریابی فرایندی است که در آن سازمان‌ها از ابزارها و روش‌های مختلف برای جذب، نگهداری و رشد مشتریان استفاده می‌کنند. بازاریابی می‌تواند به شکل بازاریابی دیجیتال محصول باشد. هدف اصلی بازاریابی، ایجاد ارزش برای مشتریان و بهبود رضایت آنان است. در این فرایند، سازمان‌ها با تحلیل بازار و آگاهی از نیازها و خواسته‌های مشتریان، استراتژی‌های بازاریابی مناسبی را طراحی و اجرا می‌کنند. همچنین، بازاریابی به سازمان‌ها کمک می‌کند تا رقبا را بشناسند و با استفاده از مزیت‌های رقابتی خود، در بازار بهتر عمل کنند و سهمی قابل توجه از بازار را به دست آورند.
بازارگرمی؛ رونق عرضه و تقاضا
بازارگرمی یا بازارهای گرم (Hot markets) به نوعی بازار اشاره دارد که در آن تقاضا و فعالیت اقتصادی بسیار بالا و مستمر است. این بازارها به عنوان مناطقی شناخته می‌شوند که از نظر جذابیت و رونق اقتصادی، برخلاف بازارهای سنتی، وضعیت بسیار مطلوبی دارند. در بازارگرمی، عرضه و تقاضا در سطح بالا قرار دارند و به طور معمول، رقابت بین کسب‌وکارها در این بازارها بسیار شدید است. بازارگرمی زمانی رخ می‌دهد که شرکت قصد رشد فروش محصول را دارد و از بازاریابان خود استفاده می‌کند که از طریق تبلیغات و تخفیفات، مشتری را وادار به خرید کند. اصولا شرکت‌های بازاریابی که بازارگرمی حرفه‌ای انجام می‌دهند، فروش بالاتری را تجربه می‌کنند.
بازارسازی؛ ابزار تشویقی برای مشتریان
بازارسازی یا مارکت سازی (Market Making) به معنای نفوذ در بازار و معرفی شرکت، محصولات و یا خدمات است که در آن باید کیفیت و قیمت با سطح بالا ارائه شوند. هدف اصلی بازارسازی، بهبود نمایان‌سازی بازار و افزایش نقدینگی و نوسانات قیمتی در آن است. بازارسازان عموماً به عنوان واسطه‌گران بین خریداران و فروشندگان فعالیت می‌کنند و به وسیله ارائه قیمت‌های خرید و فروش مستمر، فرصتی برای انجام معاملات بهره‌ور را فراهم می‌کنند. در بازارسازی بسیار مهم است که ابزار تشویقی برای مشتری در نظر گرفته شود. به طرح‌های تشویقی و تبلیغاتی (آمیخته بازاریابی یا 4p) گفته می‌شود.
بازارداری؛ یک فعالیت پر ریسک
بازارداری (Market trading) فعالیتی است که در آن معاملات مالی، ارزی، کالاها یا سایر دارایی‌ها در بازارهای مالی انجام می‌شود. بازارداری عبارتند از خرید و فروش دارایی‌ها با هدف کسب سود از تفاوت قیمت‌ها در بازه‌های زمانی کوتاه مدت. بازارداران (traders) عموماً به عنوان سرمایه‌گذاران حرفه‌ای یا موسسات مالی فعالیت می‌کنند و از تحلیل بازار، الگوریتم‌های معاملاتی، اخبار و سیگنال‌های تجاری برای تصمیم‌گیری استفاده می‌کنند. توجه داشته باشید که بازارداری یک فعالیت پر ریسک است و نتیجه‌ها ممکن است متغیر باشند. همچنین، بازارداری نیازمند رعایت قوانین و مقررات بازار مالی و همچنین اخلاق حرفه‌ای است.
بازارگردی؛ فعالیت در بازارهای دیگر
زمانی که یک شرکت بعد از فروش در بازار هدف، شروع به شناخت دیگر بازارها می‌کند، در واقع بازارگردی کرده است. این روش علاوه بر کمک به شناخت بهتر بازار هدف، باعث می‌شود که شرکت توانایی رشد و فعالیت در بازارهای دیگر را نیز داشته باشد. این روش عملا باعث تقویت بازاریابی و گاهی تغییر در دیدگاه بازاریابی خواهد شد. بازارگردی از ابعاد بسیار مهم بازاریابی است و زمانی که یک شرکت بازاریابی، بازارگردی مناسبی را در چرخه خود داشته باشد، از سود بالایی سهم خواهد برد. برای مثال زمانی که یک موج فروش جدید در بازار دیگری رخ می‌دهد، با بازارگردی از آن موج اطلاعات کافی، جمع آوری خواهد شد و سپس قبل از ورود موج به بازار هدف، برنامه‌هایی در خصوص آن موج پیاده سازی می‌شود و در نهایت شرکت، پیشگام و جلوتر از دیگر شرکت‌ها فعالیت خواهد کرد.
بازارسنجی؛ فرآیند تحلیل بازار
بازار سنجی (Market segmentation) یک فرآیند بازاریابی است که به تقسیم و تجزیه و تحلیل بازار به گروه‌های کوچکتر و هدفمندتر براساس نیازها، خواسته‌ها و ویژگی‌های مشتریان در گذشته و حال می‌پردازد و اینکه در آینده شرکت چه مسیری را طی می‌کند. بازار سنجی با تحلیل برآیندهای گذشته، آینده شرکت را پیش‌بینی می‌کند و مسیر بهتری را طبق تجربه‌های به دست آمده می‌سازد.
اما سوال اینجاست که در بازار سنجی چه ملاک‌هایی بررسی می‌گردد؟ هر محصول و خدماتی شامل یک منحنی عمر است که به ترتیب زیر اتفاق می‌افتد:
- معرفی
- رشد
- بهینه سازی
- اشباع فروش
- نزول و افول
بازارسنجی به شرکت‌ها کمک می‌کند تا با استفاده از منابع و زمان خود بهینه‌سازی راهبردهای بازاریابی خود را داشته باشند و به سوالاتی مانند “چه گروهی بهترین مشتریان برای ما هستند؟” و “چگونه می‌توانیم نیازها و خواسته‌های آنها را برآورده کنیم؟” پاسخ دهند. این فرآیند به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد تا بازاریابی هدفمندتر و کارآمدتری داشته باشند و نتیجه‌گیری بهتری از فعالیت‌های بازاریابی خود داشته باشند.
بازارگردانی؛ ارائه حرفه ای محصول و ارزش آفرینی برای مشتریان
بازارگردانی یک مفهوم کلیدی در حوزه بازاریابی است که به ارائه و معرفی محصولات و خدمات به مشتریان هدف با تأکید بر نیازها و خواسته‌های آنها می‌پردازد. هدف اصلی بازارگردانی، ایجاد ارتباط و ارزش برای مشتریان است و بر این اساس، تمرکز اصلی آن بر روی برآورده کردن نیازها و خواسته‌های مشتریان و خلق تجربه‌های مثبت برای آنها است. با استفاده از بازارگردانی، شرکت‌ها قادرند محصولات خود را با تأکید بر مزیت‌های رقابتی و نیازهای مشتریان به بازار عرضه کنند و رقابتی قوی‌تر در بازار حاصل کنند. این رویکرد به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا بازاریابی موثرتری داشته باشند و توانایی جذب و نگه‌داشت مشتریان را بهبود بخشند.
وظایف یک بازاریاب براساس ابعاد مختلف بازاریابی چیست؟
یک بازاریاب اول باید عوامل موثر بر فروش محصول ، فرهنگ بازار ، نیاز و خواسته های افراد را بداند. بازاریاب باید با علم و دانش خود بتواند بهترین روش را برای پاسخگویی به نیاز بازار انتخاب کند. بازاریاب می‌تواند هم در نقش خریدار و هم در نقش فروشنده باشد. در این صورت بازاریابی دوجانبه (reciprocal marketing) گفته می‌شود.
انواع تقاضا در بازاریابی
وظیفه یک بازاریاب این است که سطح تقاضا نسبت به یک محصول را باید در بازار تنظیم کند. در ادامه به انواع تقاضا در بازار اشاره می‌کنیم.
- تقاضای منفی
- نبودن تقاضا
- تقاضای پنهان
- تقاضای تنزلی
- تقاضای فصلی
- تقاضای کامل
- تقاضای بیش از حد
- تقاضای ناسالم
و در پایان …
با شناخت انواع مدل ها و ابعاد بازاریابی قادر خواهید بود مشتریان هدف بیشتری را به سوی کسب و کار خود جذب کنید و به درآمدهای بیشتری برسید. شناسایی بازار و روند عرضه و تقاضا، ایجاد و حفظ رابطه پایدار با مشتریان و تمرکز بر خواسته های آنان از کلیدی ترین نکات در ابعاد بازاریابی شمار می رود.
